همدان آرام و دوست‌داشتنی گنجینه‌ای است از تاریخ، زیبایی‌های طبیعی و قومیت‌های گوناگونی که در شهری خوابیده بر بستر کوهستان، به آرامش و صمیمیت، سده‌ها است که کنار یکدیگر زندگی می‌کنند.
وقتی قدم به این شهر می‌گذارید، پاکیزگی هوا و خیابان‌ها در کنار نظم توام در چینش ساختمان‌ها و حتی عبور و مرور مردم، اولین نشانه‌هایی هستند که نوید اقامتی دلچسب را می‌دهند. اما این آرامش و در عین حال سرزندگی از کجا آمده؟ شاید باید به هزارها سال قبل بازگشت و از نشانه‌های یکی از اولین تمدن‌های شهرنشین فلات ایران پرس‌وجو کرد. " هگمتانه" نامی است که در این مسیر از آن بسیار خواهید شنید. اگر قول باستان‌شناسان قدیمی‌تر را ملاک قرار دهیم، باید به نزدیک دو هزار و هفتصد سال پیش سفر کنیم. به جایی که دیاکو اولین پادشاه سلسله‌ی ماد، مردم‌اش را گرد مکانی جمع کرد و به آن‌ها دستور داد تا شهری در آن بنا کنند. شهری با دژی در میانه‌ی آن که متعلق به پادشاه و طبقه‌ی اشراف بود و مردمی بیرون از دژ با خانه‌هایی کاهگلی و ساخته‌شده از مصالح سبک و بازارهایی نامنظم و پیچ‌در‌پیچ بقیه‌ی شهر را می‌ساختند. حتی اگر این روایت صحیح هم نباشد خرابه‌های " تپه‌ی هگمتانه" در گوشه‌ی شمال شهر به ما از دوران هخامنشی و اشکانی می‌گویند. از زمانی که شهری احتمالا نظامی، به عنوان دروازه‌ی تامین امنیت نواحی غربی در هگمتانه ساخته شده بود و مردم آن در خانه‌هایی تقریبا یک‌شکل و با اسلوب یکسان زندگی می‌کردند و از بالای دژ بر منطقه اشراف کامل داشتند. همین‌طور بی‌شمار اشیای باستانی به دست آمده از تپه‌های تاریخی پیرامون همدان، خود گواه این مسئله هستند که در این شهر باید به تاریخ نگرش دیگری داشت و نه فقط به دوره‌های نزدیک‌تر توجه کرد که بسیاری از پرسش‌های مجهول ما از گذشته‌های دور را در این شهر به بررسی گذاشت.
همدان بسیاری از بافت تاریخی خود را که شامل محلات قومیت‌ها و مذاهب مختلف می‌شد، از دست داده است. دیگر خبری از کوچه‌های پیچ در پیچ و خانه‌های مجلل یا محقر سنتی نیست. از سال 1311 به دستور رضا شاه پهلوی، ساختار قدیمی شهر دچار دگرگونی‌های جدی شد و الگوی شعاعی پیکره‌ی اصلی شهر را تشکیل داد. این الگو به قدری واضح و قابل احساس است که موقع قدم‌زدن در خیابان‌های همدان می‌توانید به وسیله‌ی آن موقعیت جغرافیایی خود را حدس بزنید و از وضعیت هرکدام از حلقه‌ها و فلکه‌های کوچک و بزرگ، بفهمید که مقصد خود را از کدام مسیر انتخاب خواهید کرد. این حلقه‌های کوچک نهایتا به وسیله شش خیابان که هرکدام زاویه‌ای 60 درجه‌ای با یکدیگر ساخته‌اند به میدان اصلی شهر که میدان امام نام دارد می‌رسند و مرکز شهری بزرگی را می‌سازند که در پیرامون آن کاربری‌های تجاری مختلف و ساختمان بزرگ و زیبایی با تلفیقی از سبک‌های ایرانی و باروک اروپایی، جداره‌های چشم‌نوازی را می‌سازند.
همدان برای پیاده‌روی شهر بزرگی نیست. می‌توان بسیاری از نقاط دیدنی شهر را در یک نوبت یا نهایتا دو نوبت پیاده‌روی دید و غرق در بناهای یادمانی و زیبایی‌های شهری شد. محوطه‌ی باستانی تپه‌ی هگمتانه یکی از بهترین نقاط برای شروع این بازدید است. محوطه‌ای پر از آثار تاریخی، حفاری‌های باستان‌شناسی و موزه‌ای که در آن از کوزه‌ها و ظروف نفیس گرفته تا سکه‌ها و ابزارهای متعلق به دوران هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و پس از اسلام به نمایش گذاشته شده‌اند. کلیسای ارامنه‌ی انجیلی و استپانوس مقدس هم که در انتهای این محوطه‌ی تاریخی قرار دارد می‌تواند حُسن ختامی باشد برای بازدید از این بخش. به جز خود میدان اصلی شهر که با جداره‌های تاریخی‌اش و ازدحام دلچسب مردم و بازار محلی پیرامونی‌اش دیدنی جذابی به حساب می‌آید، حتما باید از آن گذشت و سراغ آرامگاه ابوعلی سینا را گرفت. آرامگاهی که طرح معمار معروف معاصر ایران، هوشنگ سیحون است و به زیبایی طراحی و محوطه‌سازی شده. باید از پله‌های سنگی این یادمان بالا رفت، زیر ترک‌های دوازده‌گانه‌ی آن نشست و بعد در پناه سایه‌بان درخت‌ها از دوره‌گرد محلی چای دارچین خرید و آرام‌آرام نوشید. در طبقه‌ی پایین یادمان، در کنار سنگ قبر حکیم مشهور ایرانی، موزه‌ای بر پا است که دیدن آن هم خالی از لطف نخواهد بود. مجسمه‌ی شیر سنگی و آرامگاه باباطاهر و گنبد علویان جاذبه‌های دیگری‌اند که گاه در دل شهر و در میان بافت مدرن آن قرار گرفته‌اند و گاه به حاشیه رانده شده‌اند و می‌بایست برای دیدن آن‌ها حتما مسافتی را به وسیله‌ی خودرو طی کرد.
طبیعت بکر و کوهستانی الوند در کنار پیست اسکی و تله‌کابین، نزدیک‌بودن به جاذبه‌های طبیعی‌یی چون غار علیصدر و بهره بردن از بی‌شمار دیدنی‌های تاریخی دیگر این شهر را به مقصد گردشگرانی تبدیل کرده که قصد بازدید از شهری آرام و در عین حال آکنده از زیبایی‌ها و جذابیت‌ها دارند. در همدان هتل‌های خوب و مجهزی پیدا می‌شوند اما مسافرخانه‌های بسیار خوبی نیز در خیابان‌های پیرامون میدان مرکزی شهر وجود دارند که با قیمتی بسیار مناسب، اتاق‌هایی نسبتا مجهز و با سطح بهداشت بسیار خوب را در اختیار شما می‌گذارند.
برای دسترسی به همدان، شهر مشاهیری چون بابا طاهر، عین‌القضات همدانی و خواجه رشیدالدین فضل‌الله؛ می‌توان از خودروی شخصی یا اتوبوس استفاده کرد. با وجود راه‌اندازی فرودگاه همدان، پروازهای محدود آن که معمولا هم از مقاصدی خاص (عمدتا مشهد) صورت می‌گیرد، دسترسی از این طریق را عملا غیر ممکن کرده است. نبود راه‌آهن و شبکه‌ی حمل‌ونقل ریلی هم نقیصه‌ی دیگری است که به ارتباط همدان با دیگر شهرها و قرارگیری آن در مسیر گردشگری خدشه وارد کرده است. با این‌حال همدان ترمینال زیبا و مجهزی دارد که به اکثر شهرهای ایران سرویس ارائه می‌کند. پس در اولین فرصت، خود یا خانواده را سوار خودروی شخصی کنید و یا به ترمینال شهرتان بروید و برای بازدید از شهری متفاوت از آنچه تجربه کرده‌اید، به خودتان تردید راه ندهید!
